การฟื้นฟูระบบนิเวศ

การฟื้นฟูระบบนิเวศ 

                การฟื้นฟูระบบนิเวศ  คือ  การเร่งกรบวนการทางธรรมชาติเพื่อทำให้พัฒนาการของระบบนิเวศเกิดขึ้นเร็วกว่าที่เกิดขึ้นเองทางธรรมชาติ ทำให้ระบบนิเวศทำหน้าที่ได้ตามปกติอีกครั้งหนึ่งโดยอาศัยพื้นฐานความเข้าใจทางนิเวศวิทยาเป็นหลักของการฟื้นฟู  ( โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ประโยชน์จากกลไกการควบคุมย้อนกลับแบบบวก  ที่มักเป็นกลไกที่ผลักระบบนิเวศให้กลับเข้าสู่สถานะที่พึงประสงค์

      การตัดสินว่าโครงการฟื้นฟูประสบความสำเร็จหรือไม่  เพียงใด จำเป็นต้องพิจารณาจากปัจจัยการตัดสิน                 5  ประการ  ดังนี้

1.  ความยั่งยืน  ระบบนิเวศที่ฟื้นฟูขึ้นมาจะต้องสามารถรักษาความต่อเนื่องของความเป็นระบบไว้ได้ด้วยตนเอง  แม้ในขั้นเริ่มต้นของการฟื้นฟูจะสามารถข้ามขั้นตอนของการเกิดสิ่งมีชีวิตขึ้นมาใหม่โดยกระบวนการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติ  โดยการปลูกสร้างสังคมพืชขึ้นแทน  แต่ถ้าไม่สามารถเกิดขึ้ได้ก็อาจแปลความหมายได้  3  ประการ  คือ   
       1.  สิ่งแวดล้อมมีการเปลี่ยนแปลง

       2.  สังคมชีวิตที่สร้างขึ้นมาเป็นเพียงขั้นตอนของกระบวนการเปลี่ยนแปลงแทนที่

       3.  นักนิเวศวิทยายังไม่เข้าใจกระบวนการการเกิดขึ้นมาใหม่ของสปีชีส์นั้นๆ

2.  ความสามารถต่อต้านการรุกราน  สังคมชีวิตในระบบนิเวศตามธรรมชาติโดยทั่วไปสามารถต้านทานการรุกรานของสปีชีส์จากภายนอกได้สูงกว่าสังคมชีวิตที่ได้รับความเสียหาย  การรุกรานจึงเป็นอาการผิดปกติที่แสดงถึงการใช้ทรัพยากรที่ไม่สมบูรณ์ไม่ว่าจะเป็นแสง  น้ำ  และสารอาหาร  เพื่อปฏิสัมพันธ์ภายในสังคมชีวิตที่ยังขาดพลวัตที่สอดคล้องกัน

3.  ความสามารถสร้างผลผลิต  การสร้างผลผลิตที่ขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรของระบบนิเวศ  ดังนั้น  ระบบนิเวศที่ได้รับการฟื้นฟูขึ้นมาจึงควรใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพเหมือนระบบดั้งเดิม  เพราะประมวลเอากระบวนการหลักที่เกิดขึ้นในระบบนิเวศเข้ามารวมไว้  ซึ่งแสดงว่าระบบที่ฟื้นฟูขึ้นมามีความสามารถในการทำหน้าที่สร้างผลผลิต

4.  ความสามรถในการรักษาสารอาหาร  ระบบนิเวศเป็นระบบที่เปิดให้มีการหมุนเวียนแลกเปลี่ยนสารอาหารระหว่างระบบกับสิ่งแวดล้อมที่ให้และรองรับ  แต่ระดับของการแลกเปลี่ยนระหว่างระบบกับสิ่งแวดล้อมจะไม่เท่ากัน  โดยปกติแล้วระบบที่ถูกทำลายหรือกำลังเสื่อมสลายจะมีการสูญเสียความสามารถในการรักษาสารอาหารไว้ในระบบ  ดังนั้น  ระบบนิเวศที่มีการฟื้นฟูขึ้นมาจะต้องมีความสามารถในการรักษาสารอาหารเอาไว้ในระบบ อย่างน้อยก็อยู่ในระดับที่ใกล้เคียงกับระบบดั้งเดิม

5.  ปฏิสัมพันธ์ทางชีวภาพ  โดยทั่วไปองค์ประกอบของพืชที่มีความคล้ายคลึงกับองค์ประกอบดั้งเดิมมักนำไปสู่การสร้างสังคมชีวิตที่เหมือนเก่าให้กลับคืนมา แต่ก็มิได้เป็นเช่นนี้เสมอไปทุกกรณีสัตว์และจุรินทรีย์ก็สามารถเข้ามาครอบครองบทบาทหน้าที่ดั้งเดิมในระบบนิเวศที่ฟื้นฟูขึ้นมาใหม่เนื่องจากมีความสามารถในการเคลื่อนที่และกระจาย  ขณะเดียวกันสังคมชีวิตยังคงต้องการสปีชีส์ที่ทำหน้าที่ผสมเกสร  ตรึงไนโตรเจน  และกระตุ้นการนำเข้าฟอสฟอรัส  หรือสปีชีส์ที่ป็นกุญแจเชื่อมต่อห่วงโซ่อาหาร  สังคมชีวิตจะแสดงความผิดปกติออกมาเมื่อขาดองค์ประกอบของสปีชีส์ที่สำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งสปีชีส์ที่เป็นกุญแจ